Jeuk in de zomer. Voor sommige paarden een terugkerend probleem. Je kunt je focussen op het mugje die het veroorzaakt. Maar eigenlijk is niet het mugje het probleem maar de overdreven reactie van het lichaam op een steek van het mugje. Jeuk is een signaal dat het lichaam niet in balans is, er is een probleem met het immuunsysteem. Een zomereczeemdeken is vaak nodig en verminder de jeuk maar is uiteindelijk geen oplossing van het probleem. Waarom een bericht over zomereczeem in de winter? Omdat de winter bij uitstek geschikt is om de balans weer te herstellen en je paard goed voor te bereiden op de zomer. Begin je er pas mee in de zomer, dan is het een beetje achter de feiten aanhollen en werkt het vaak niet afdoende. Het zelfherstelend vermogen van het lichaam moet de tijd krijgen om meer in balans te komen en daar is de winter, zonder mugjes, heel geschikt voor.

Er is natuurlijk al heel veel geschreven over zomereczeem bij paarden en er worden steeds opnieuw allerlei ‘wondermiddelen’ op de markt gebracht die pretenderen je paard direct van zijn klachten af te kunnen helpen. Helaas is zomereczeem een heel complex probleem en er bestaan naar mijn mening geen standaard middelen die het probleem snel kunnen verhelpen. Vaak zijn er namelijk meerdere factoren van invloed die zorgen voor de jeuk. Je zal je het probleem dus holistisch aan moeten pakken wil je een langdurig en volledig herstel bewerkstelligen. Hierbij is ieder paard uniek en verdient zijn eigen specifieke aanpak.

Wat is zomereczeem?

Paarden vertonen een allergische reactie op het speeksel van het Culicoïdes mug. De mug prikt het paard en het speeksel van het Culicoïdes mugje zorgt voor een allergische reactie met veel jeuk. Zomereczeem begint zodra de mug actief wordt, dus in de lente, zomer en herfst en met name in de vroege ochtend en de avond. Je paard gaat zijn manen en staart kaal schuren, soms tot bloedens toe. Soms ontstaat de jeuk ook op het hoofd, achter de oren, de liezen en buik. Meestal is het paard belast met een erfelijke aanleg voor zomereczeem. Of en wanneer dit tot uiting komt hangt van veel verschillende factoren af.

Aantal mogelijke oorzaken voor het ontstaan van zomereczeem:

• Vervuiling van het lichaam door medicatie, wormmiddelen, inentingen, bestrijdingsmiddelen/ kunstmest die gebruikt worden bij het weidebeheer, verkeerde voeding, vervuiling in lucht/water etc.
• Overbelasting van de organen, zoals lever, nieren, milt, lymfesysteem en darmen (darmflora).
• Stress door niet bij het paard passende levensomstandigheden, zoals: te weinig kunnen bewegen, onvoldoende contact met soortgenoten, wedstrijdstress, problemen tussen eigenaar en paard, pijnklachten etc.
• Te energierijke voeding in relatie tot insulineresistentie ontstaan door te hoge energie inname in verhouding tot het energie verbruik.

Disbalans in het immuunsysteem

Ik zal dit even kort toelichten. Een allergische reactie wordt bijna altijd veroorzaakt door een disbalans in het immuunsysteem. Hierdoor gaat het paard overdreven reageren op lichaamsvreemde stoffen, zoals het speeksel van het mugje. Als het lichaam erg vervuild raakt worden afvalstoffen opgestapeld in vetweefsel. Een bekende plek is hiervoor de manenkam. Deze harde, vervuilde manenkam trekt de mugjes aan en hun steken veroorzaken ontstekingen.

Door vervuiling raken ook de organen overbelast. Als de organen te veel overbelast raken kunnen afvalstoffen onvoldoende het lichaam verlaten en ook dit zorgt voor een disbalans in het immuunsysteem. Ook stress kan het immuunsysteem behoorlijk uit balans halen. Bij stress komt er Cortisol vrij en dit zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel stijgt en het immuunsysteem onderdrukt wordt.

Relatie tussen voeding en zomereczeem

Een andere belangrijke factor is de voeding van het paard. Er bestaat een nauwe relatie tussen insulineresistentie en het ontstaan van zomereczeem. Insulineresistentie ontstaat als het paard langdurig te energierijke voeding binnen krijgt. Dit kan gebeuren door het aanbieden van een te veel aan krachtvoer of te fructaan-rijk gras. Het paard krijgt vetophopingen, wordt slomer en krijgt steeds meer honger. De vetophoping vind voornamelijk plaats bij de manenkam en staartaanzet. Het vet zorgt dat er ontstekingen bevorderende stoffen vrij komen, waardoor de gevoeligheid voor jeuk toeneemt.

Kortom er zijn verschillende factoren van invloed die elkaar versterken en waardoor er een vicieuze cirkel ontstaan van steeds meer jeuk. Bij elk paard ligt het zwaartepunt echter ergens anders. Bij de een moet je met name de organen versterken, terwijl bij de andere juist een andere voeding van belang is.

Wat kan je nu zelf doen om zomereczeem te voorkomen?

1. Voorkom stress door het paard die levensomstandigheden te geven die het beste bij zijn aard passen. Zoals: veel contact met kudde genoten, onbeperkt toegang tot arm, langstengelig hooi, continu de mogelijkheid hebben tot bewegen, voorkom verveling, voorkom gevoelens van onveiligheid.
2. Aanpassen van het weidebeheer aan de natuurlijke behoefte van je paard. Gebruik grassen met een laag fructaan gehalte in je wei, bemest niet met drijf- of kunstmest zodat de fructaan gehaltes niet extreem stijgen, beperk indien nodig de hoeveelheid gras, zorg dat het gras uitgebloeid en lang is, waardoor de fructaan gehaltes niet te hoog zijn.
3. Geef geen krachtvoer i.v.m. een verstoring van de darmflora en te veel energie.
4. Geef je paard in het voor- en najaar een reinigingskuur onder begeleiding van een natuurgeneeskundige.
5. Indien je paard lichte jeukklachten krijgt, kun je het beste direct een eczeemdeken aanschaffen om erger te voorkomen. Ga ondertussen ook aan de gang met middelen om de oorzaak aan te pakken.

Hulp inschakelen?

Als je paard eenmaal zomereczeem heeft is dit dus een vrij complex probleem. Het is belangrijk om eerst de oorzaak te achterhalen, voordat je middelen gaat inzetten. Als je bijvoorbeeld je paard wilt reinigen terwijl de lever en nieren niet optimaal werken, kan dit de klachten sterk verergeren. Hoe langer het paard de klachten al heeft, hoe langer het duurt voordat hij/zij weer in balans is. Heeft je paard het al van veulen af aan dan is het soms alleen haalbaar om de symptomen te verlichten, heeft je paard het korter dan is het vaak mogelijk je paard volledig klachtenvrij te krijgen. Er is dus echt wel wat aan te doen. Jeuk is een signaal van het lichaam dat je paard niet in balans is. Het is dan ook zaak er iets aan te doen, ook al is het hanteerbaar met een zomereczeem deken op.

Gelukkig kunnen verschillende natuurlijke middelen, zoals homeopathie en kruiden er voor zorgen dat je paard weer in balans raakt, waardoor hij steeds minder heftig op het Culicoïdes mugje zal reageren.

Quantum Allergy

Indien er een paard met zomereczeem of andere allergische klachten in de praktijk komt ga ik ook altijd Quantum Allergy inzetten. Dit is een energetische behandeling waarmee je het lichaam kan resetten voor bepaalde prikkels waar het dier te heftig op reageert, in het geval van zomereczeem is dat het mugje. Op fysiek niveau heeft het lichaam namelijk een geheugen en reageert het te heftig op stoffen die in het verleden problemen hebben veroorzaakt. Deze overdreven reactie kan je dus resetten. We helpen het lichaam om weer normaal te reageren op de prikkel. Maar het paard moet waarschijnlijk niet alleen gereset worden op de steken van de mugjes ook bijvoorbeeld fructaan in het gras, inentingen, wormenmiddelen en/of het huidige voer is belangrijk om mee te nemen bij het resetten.

De herfst en winter zijn de maanden waarin paarden last kunnen krijgen van de luchtwegen. Dit kan vrij onschuldig zijn, zoals een kortdurende verkoudheid of af en toe wat kuchen tijdens het rijden of er kan sprake zijn van een ernstige luchtwegaandoening, zoals chronisch hoesten of dampigheid. Paarden hebben zeer gevoelige luchtwegen en de luchtwegen behoren tot de vitale organen. Daarom zullen klachten aan de luchtwegen altijd zeer serieus genomen moeten worden. Als het paard hoest of loopt te snotteren wil dit niet altijd zeggen dat de hoofdoorzaak de luchtwegen zijn. Bij hoesten kan er bijvoorbeeld ook sprake zijn van maag/darm klachten, hartaandoeningen of longwormen. In dit artikel ga ik wat dieper in op de meest voorkomende oorzaken van luchtwegklachten, namelijk bacteriën, schimmels, stof, virussen en/of een emotionele disbalans, zoals verdriet.

Verdriet en luchtwegklachten

Vanuit de natuurgeneeskundige visie kijken we vaak niet alleen naar de fysieke klachten ook de mentale en emotionele kenmerken van het paard moeten meegenomen worden. In de oud-Chinese traditie wordt er veel gedacht vanuit de vijf elementen leer. Je hebt de elementen hout, water, vuur, aarde en metaal. Veel paarden met luchtwegklachten kun je indelen in het metaal type. Bij metaal paarden overheerst de emotie verdriet en melancholie. Ook neigt dit paard bij een disbalans er naar om zich af te sluiten van contact en houdt van structuur en regelmaat. De klachten verergeren vaak in de herfst. Er bestaat dus een nauwe relatie tussen emoties en fysieke klachten. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat een paard een belangrijk maatje verliest en daarna last krijgt van benauwdheid en hoesten Ook een paard dat alleen staat en dus kuddegenoten mist en zich daardoor onveilig en ongelukkig voelt, kan last van luchtwegklachten krijgen. Bij stress verloop de ademhaling niet optimaal en kan er dus benauwdheid ontstaan en daarnaast veroorzaakt stress vaak een lage weerstand. Natuurlijk belangrijk om hier aandacht voor te hebben door bijvoorbeeld iets te veranderen in de levensomstandigheden van je paard, een dierentolkgesprek te laten doen, de jassentechniek in te zetten of middelen, zoals bachbloesems of hemeopathie in te zetten.

Fysieke oorzaken 

De luchtwegklachten kunnen ook voornamelijk fysiek van aard zijn. Je kunt de fysieke klachten grofweg in 2 groepen indelen. Of er is sprake van irritatie door bepaalde schadelijke stoffen, zoals stof of schimmels in het hooi of er is sprake van een verminderende weerstand, waardoor virussen en bacteriën een kans krijgen. Natuurlijk kan dit ook samen voorkomen.
Ik noem hieronder een aantal zeer veel voorkomende virussen en bacteriën. Er bestaan echter veel meer soorten virussen en bacteriën die luchtwegklachten kunnen veroorzaken.

Influenza

Hierbij is er sprake van een acute ontsteking van het neusslijmvlies door een het influenza virus . Dit veroorzaakt dan koorts, hoesten en slijmuitvloeiing en vaak eet het paard slecht. Het virus infecteert eerst de trilhaarcellen van de neusingang. Het afweersysteem komt in werking en er ontstaat een ontstekingsreactie en koorts . De witte bloedcellen gaan het virus aanpakken en er ontstaat neus uitvloeiing en het paard gaat hoesten om dit slijm kwijt te raken. Bij een doorzichtige of witte neusuitvloeiing is de infectie nog niet heel ernstig. Krijgt het paard gele of groene uitvloeiing dan is er sprake van een ernstige infectie en vaak is de infectie dan afgedaald naar de longen. Er is dan regelmatig sprake van een secundaire bacteriële infectie. Veel paarden worden ingeënt tegen influenza. Dit bied echter niet altijd volledig garantie dat het paard geen influenza krijgt. Dit komt omdat er regelmatig nieuwe typen influenza virussen ontstaan.

Rhinopneumonie

Een andere bekende virus is het herpes virus( type 1 en 4). Vaak is er bij een infectie sprake van koorts en een droge hoest en witte neus uitvloeiing. Ook kan er sprake zijn van spierpijn en vergrote lymfeklieren. Zo’n 80% van de paarden draagt dit virus bij zich en het wordt actief zodra de weerstand naar beneden gaat. Het herpes virus type 1 is met name gevaarlijk voor drachtige merries omdat het abortus kan veroorzaken. Ook kan het virus type 1 in ernstige gevallen in het zenuwstelsel gaan zitten en zo verlamming veroorzaken. Voor zowel influenza als het herpes virus geld dat het paard hier over het algemeen binnen 10 dagen weer van kan herstellen, tenzij er sprake is van een erg lage weerstand, het paard chronisch ziek is, het veulens of juist erg oude paarden betreft. Soms kan er een secundaire bacteriële infectie ontstaan, waardoor ook de onderste luchtwegen aangedaan raken en er dampigheid/bronchitis kan ontstaan. Beide virussen worden overgedragen door direct contact tussen paarden. Er kan tegen ingeënt worden maar werkt niet afdoende om het type infecties dat, abortus en zenuwaandoeningen veroorzaakt, te voorkomen.

Droes

Droes wordt veroorzaakt door de bacterie Streptococcus equi. Deze bacterie zorgt voor een infectie van de voorste luchtwegen waarbij abcessen van de lymfeknopen ontstaan. Er ontstaat koorts en het paard drinkt en eet vaak niet meer. Ook is er vaak sprake van hoesten en neus-uitvloeiing. In een later stadium ontstaan er abcessen. Na het doorbreken van deze abcessen vermindert de zwelling in de keelstreek en neemt de koorts af. Ook droes is zeer besmettelijk en het paard kan er tegen worden ingeënt.

Herstel bevorderen luchtweginfectie

Bij zowel een bacteriële als een virale infectie is het belangrijk om er voor te zorgen dat het paard droog, warm en tochtvrij kan liggen/staan en dat hij/zij voldoende water tot zijn beschikking heeft. Geef je paard ook de noodzakelijke rust om te kunnen herstellen. Daarnaast zijn er veel natuurlijke middelen die het herstel bevorderen en het afweersysteem ondersteunen. Een voorbeeld is de essentiële olie Tea tree. Tea tree kan zowel bacteriën als virussen en schimmels vernietigen. Ook propolis kan virussen, bacteriën en schimmels aanpakken. En de essentiële olie Citroen kan er voor zorgen er voor dat de witte bloedcellen meer actief worden waardoor het dus ook ondersteunend kan werken. Tot slot zijn er vele kruiden, celzouten en homeopathische middelen die de weerstand kunnen ondersteunen.

Irriterende stoffen

Een andere veel voorkomende oorzaak van hoesten en/of neus uitvloeiing wordt veroorzaakt door schimmel en/of stof in hooi. Hierdoor raakt het slijmvlies geïrriteerd en er kunnen ontstekingen ontstaan. Door chronische ontsteking van de luchtwegen kan er littekenweefsel in de longen ontstaan. Dit littekenweefsel is veel stugger dan normaal longweefsel en vermindert dan ook de elasticiteit van de longen. Omdat het moeilijker wordt uit te ademen dan in te ademen, raken de longblaasjes overvuld met lucht. Uiteindelijk zorgt dit voor het knappen van de longblaasjes. Dit wordt ook wel long emfyseem of dampig genoemd. Wanneer een paard uitademt, zal hij zijn buikspieren aanspannen om het laatste beetje lucht uit de longen te persen. Men gaat een zogenaamde dubbelslag in de ademhaling zien. Omdat de longblaasjes zo kwetsbaar zijn kunnen ze ook beschadigd raken door veelvuldig hoesten. Veel paarden ontwikkelen na veelvuldige blootstelling aan de schimmels een allergische reactie. Waardoor ze al heftig gaan hoesten en benauwd worden, bij zeer kleine hoeveelheden stof en schimmel in het hooi. Hierbij ontstaan vaak broncho-spasmen, oftewel samentrekking van de spieren in de bronchiën. Hierdoor wordt de ademhaling nog meer bemoeilijkt

Herstel bevorderen allergieën

Een manier om het aandeel schimmels en stof aanzienlijk te verminderen is het weken van het hooi. Het hooi dient daartoe helemaal ondergedompeld te worden in het water en moet gedurende korte tijd geweekt worden. Nadeel is echter wel dat vitamines en mineralen uitgespoeld kunnen worden tijdens dit weken. Daarnaast is het aan te bevelen om het paard 24/7 buiten te houden en dus niet op stal vanwege de schimmel en stofdeeltjes die vaak veelvuldig in een stal aanwezig zijn.

Als je paard last heeft van zijn luchtwegen zijn er gelukkig ook heel veel kruiden voorhanden die een paard helpen sneller te herstellen . Maar ook essentiële oliën en celzouten of homeopathische middelen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het herstel. Een voorbeeld is de essentiële olie Grove Den. Uitwendig toegepast zal deze olie zorgen voor slijmoplossing, betere ademhalingen het werkt bacterie en schimmel dodend. Mentaal heeft het een rustgevend effect.

Daarnaast is het vaak belangrijk om aandacht te geven aan de werking van het maag-darmstelsel en het functioneren van de lever en de nieren. Veel allergische klachten vinden namelijk hun oorsprong in een matige darmwerking.

Preventie

Het voorkomen is altijd beter als genezen. Zorg dus voor een natuurlijke leefomgeving met voldoende kuddegenoten, de vrijheid om te bewegen en voldoende ruwvoer. Dit zorgt voor een mentale en emotionele balans en houdt de weerstand hoog. Daarnaast is het belangrijk om altijd oog te hebben voor de kwaliteit van het ruwvoer. Er mag geen schimmel en stof in zitten, ook niet een beetje. Mocht je paard binnen staan, bedenk dan dat de luchtkwaliteit belangrijk is. Een stoffige stal of stal die slecht wordt uitgemest bevat veel bacteriën/virussen/schimmels.

Paarden die buiten lopen hebben vaak veel minder last van luchtwegaandoeningen dan paarden die veel op stal staan. Maar natuurlijk kunnen ook slechte weersomstandigheden er voor zorgen dat de weerstand wat naar beneden gaat. Probeer je voerbeleid hier op aan te passen, zodat de weerstand ook dan hoog blijft.
Met natuurlijke middelen kun je de balans weer herstellen. Neem contact op indien je behoefte hebt aan een op maat gemaakt plan dat aansluit bij de individuele behoeften van jouw paard.

Voor sommige merries verloopt de hormonale cyclus onzichtbaar, sommige merries veranderen in echte draken als ze hengstig zijn en veel merries hebben er wel last van, maar niet zodanig dat het de dagelijkse gang van zaken verstoord. Maar wat als je merrie elke maand opnieuw verandert in een onhandelbare draak? Vervelend voor jouw als eigenaar, want er is vaak niks meer mee te beginnen, maar zeker ook voor de merrie zelf. Het is vaak een teken dat de hormonale balans verstoord is geraakt.

HORMONEN EN HENGSTIGHEID

Een merrie is hengstig van grofweg het vroege voorjaar tot en met begin van de herfst. In de winter is de merrie in de regel dus niet hengstig. Dit wordt geregeld door het hormoon melatonine waarvan de afgifte afhangt van de lengte van de dagen. Dus als de dagen weer wat langer worden, komt de eerste hengstigheid weer op gang. Worden de dagen weer korter dan stopt de cyclus weer. De lente is net als de herfst dus een overgangsperiode.

Bij een aantal merries betekent dit dat de eerste hengstigheid wat heftiger en langer kan verlopen. Als de cyclus eenmaal weer op gang is, verloopt de hengstigheid vaak korter en makkelijker. De hengstigheid heeft een cyclus van drie weken en een merrie is voor een periode van vier tot zes dagen hengstig. Op het einde van de hengstigheid vindt de eisprong plaats. Dit is het moment dat een dekking de grootste kans op bevruchting heeft.

HOE ZIE JE DAT EEN MERRIE HENGSTIG IS?

Niet elke merrie toont de hengstigheid op dezelfde manier. Sommige merries zijn wel hengstig maar je merkt er eigenlijk nauwelijks wat van. Maar verreweg de meeste merries zullen tijdens de hengstigheid de staart omhoog dragen, frequenter urineren als ze in de buurt komen van andere paarden, gepaard gaande met ‘blitzen’. Ook zullen ze meer hinniken naar andere paarden.Sommige merries worden wat lusteloos en in zichzelf gekeerd en willen niet meer voorwaarts lopen. Andere merries worden juist snel geïrriteerd, chagrijnig en kunnen plotseling flink uithalen als je ze wilt aansingelen. Ze kunnen dus gevoelig worden voor aanraking en in sommige vormen zelfs een lichte vorm van koliek hebben. Dit zijn normale symptomen die horen bij de hengstigheid en het is dan ook belangrijk om tijdens deze periode niet te hoge eisen te stellen aan je paard.

WISPELTURIG GEDRAG

De hengstigheid kan ook verstoord raken. Je paard wordt helemaal niet meer hengstig, de hengstigheid symptomen duren te lang, zijn te heftig of erg onregelmatig. Ook kan het gedrag van je merrie erg grillig worden. De ene dag is ze vol energie en wil graag werken en dan wil ze weer helemaal niks.Soms wordt de merrie onrustig, schrikachtig of juist agressief en opstandig. Vooral als dit gedrag erg heftig is en gekoppeld is aan de cyclus, kan dit duiden op een hormonale onbalans. Dit kan liggen aan de vrouwelijke organen, maar ook andere hormoonsystemen kunnen uit balans geraakt zijn.

REDENEN VERSTOORDE HORMOONBALANS

Een verstoorde hormoonbalans komt veel voor bij paarden en daar zijn verschillende verklaringen voor te geven.

Evolutie paard

Merries die in het wild leven, worden eigenlijk zo lang als ze vruchtbaar zijn ieder jaar drachtig. Hierdoor blijft de natuurlijke cyclus in takt. In de winter zijn de paarden drachtig en in de lente als er volop gras is en het weer zacht is, komen de veulens ter wereld en kan de merrie ook weer gedekt worden. In de evolutie van het paard is het dus pas vrij recent dat veel merries niet jaarlijks een veulen dragen. Het lichaam is daar nog niet helemaal op aan gepast en bij sommige paarden raakt de cyclus hierdoor van slag.

Stress

Daarnaast is het hormonale systeem erg gevoelig voor stress. Ik bedoel dan niet alleen mentale stress, maar ook fysieke stress. Stress zorgt ervoor dat het hormoon adrenaline omhoog gaat. Dit hormoon zorgt ervoor dat je kunt vechten of vluchten. Bij stress wordt ook cortisol aan het bloed afgegeven. Deze hormonen hebben invloed op de oestrogeenspiegel en juist oestrogeen heeft weer invloed op de hormonale cyclus.

Factoren die voor stress zorgen en daarmee het hormonale systeem verstoren zijn bijvoorbeeld:

• Verkeerde voeding, bijvoorbeeld te veel krachtvoer en/of te weinig goede kwaliteit hooi of te energierijk gras.
• Te weinig beweging door bijvoorbeeld te lang op stal te staan of te veel in een paddock.
• Verveling door bijvoorbeeld te veel in een paddock/stal te staan zonder afleiding of juist te veel piekbelastingen door intensief trainen en wedstrijden rijden.
• Te weinig sociaal contact doordat paarden niet in de kudde staan.

Het is dus altijd raadzaam om goed naar de levensomstandigheden van je paard te kijken als er sprake is van een hormonale disbalans. Is je paard gelukkig en wordt het voorzien in al zijn natuurlijke behoeften?

Verstoring melatonine afgifte

Een ander probleem is een verstoring van de melatonine-afgifte. Zoals ik eerder al aangaf, regelt melatonine het opgang brengen van de hengstigheid onder invloed van de hoeveelheid daglicht. Als paarden veel op stal staan, waar het te donker is of er in de winter nog tot laat in de avond lichten aan zijn, kan het hormonale systeem volledig van slag raken.

Wisselwerking tussen de hormonen

Er bestaat ook een belangrijke wisselwerking tussen alle hormonen. En daarom heeft een hormonaal probleem als bijvoorbeeld insulineresistentie ook invloed op de cyclus. Vaak zie je bij paarden met insulineresistentie geen of een verstoorde cyclus. Maar ook alle andere chronische ziekten hebben vaak invloed op de hormonale cyclus. Verzwakte paarden zullen vaak weinig of geen hengstigheid meer laten zien.

WAT KUN JE DOEN VANUIT DE NATUURGENEESKUNDE?

Er zijn natuurlijk ook nog heel veel andere oorzaken aan te wijzen die de hormonale cyclus kunnen verstoren. Denk bijvoorbeeld aan cysten op de eierstokken of een blokkade in de rug van het paard. Er bestaat daarom ook geen kant en klaar oplossing voor hormonale problemen bij de merrie. Welke therapie aanslaat hangt helemaal af van de oorzaak van het probleem.

Therapieën en middelen die bij kunnen dragen aan een stabiele hormooncyclus zijn:

• Kruidentherapie
• Essentiële oliën
• Manuele technieken
• Homeopathie
• Dierentolkgesprek: achterhalen of er sprake is van stress

Hiervoor kun je het best contact opnemen met een natuurgeneeskundige.
Voor nu is het belangrijk om te beseffen dat de hengstigheid voor sommige merries lastig kan zijn. Laat ze maar lekker hun ding doen en vraag niet te veel van ze. Na een paar dagen voelen ze zich meestal weer goed en kun je weer gaan trainen.

Vitality4animals